Spring naar content

Archeologie in Beurskwartier

Gemeentelijk Archeoloog
Jeroen in actie

Vondsten uit het verleden: archeologie in Beurskwartier

Je zou het op het oog niet zeggen, maar in Beurskwartier is geschiedenis volop aanwezig. Zelfs onder de grond. Voordat een nieuwbouwproject begint, gaan archeologen ondergronds op zoek naar interessante vondsten. Zo startten gemeentelijk archeologen onlangs met een proefsleuvenonderzoek op verschillende plekken in Beurskwartier 

Maar hoe verloopt zo’n onderzoek precies? We vroegen het aan Jeroen van der Kamp, gemeentelijk archeoloog. 

Jeroen heeft Geschiedenis en Archeologie in Leiden gestudeerd. In 1997 had hij zijn eerste opgraving in ons mooie Utrecht. In Utrecht graven archeologen meestal niet dieper dan 3 meter, omdat de meeste vondsten in die lagen zitten. Zo zoeken ze niet naar dinosaurussen – dat laten ze aan paleontologen over – maar “naar alles wat de mens door de jaren heen heeft achtergelaten”, aldus Jeroen.

Vooronderzoek 

Voordat de eerste schep in de grond gaat, doen archeologen bureauonderzoek. Ze onderzoeken welke historische vondsten er in het gebied kunnen zijn. In Utrecht gebruiken ze hiervoor speciale kaarten die verwachtingszones laten zien: hoe donkerder een gebied op de kaart is gekleurd, hoe groter de kans op bijzondere ontdekkingen. Bij Beurskwartier wisten ze bijvoorbeeld dat er een kazerne heeft gezeten. 

Bij een goede kans op archeologische vondsten, wordt een booronderzoek gedaan om de bodem in kaart te brengen. Daarna volgen de eerste graafwerkzaamheden, namelijk een archeologisch proefsleuvenonderzoek. De archeologen staan daarbij vanaf het begin paraat om alles goed te bekijken, zodat er niks kapotgaat tijdens het graven. 

Granaatkop proefsleuvenonderzoek
De granaatkop

Een andere opvallende ontdekking zijn resten van de gracht die vroeger rondom de voormalige negentiende-eeuwse Hojelkazerne liep. Hoewel deze kazerne nog tot 1990 in gebruik was, is ze oud genoeg om archeologisch interessant te zijn. Zo vonden archeologen de kop van een granaat uit de tijd van de vestingartillerie, wat tussen 1886 en 1889 actief was. Hier heeft vermoedelijk het 1e Regiment van de Vestingartillerie gezeten, waar ook wat aardewerk van is gevonden. 

 

Naast de Hojelkazerne hebben er nog twee andere kazernes gezeten. In 1878 is de Van Van Sypesteijn kazerne gebouwd ten westen van de oude binnenstad langs de Leidse Rijn. En in 1989 werd de Knoopkazerne gebouwd in het centrum van Utrecht. Deze diende als hoofdkwartier van de Koninklijke Landmacht. 

Een knallende ontdekking

Niet alleen de vondst van de granaatkop was spannend, ook de afhandeling ervan. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) werd ingeschakeld om de granaatkop onschadelijk te maken. Nadat het explosief veilig was opgesteld, volgde een gecontroleerde ontploffing.  

Toevallig vond deze ontploffing plaats vlak bij de opvanglocatie voor Oekraïense vluchtelingen in de Jaarbeurs, die geïnformeerd waren en toekeken vanaf hun balkon. Na de knal klonk er luid applaus. 

Oude voetbalschoen
Archeologie: dichtbij en tastbaar 

Naast explosieven uit oorlogstijden vond men ook vrolijkere voorwerpen. Zoals drie schoenen, waaronder een leren voetbalschoen uit de tijd van de artillerie, waarschijnlijk gedragen door soldaten die in vorm moesten blijven. Dankzij het water in de gracht zijn de schoenen goed bewaard gebleven. De schoenen zijn waarschijnlijk gemaakt tussen 1880 en 1922. 

Jeroen is enthousiast over zijn werk. Hij vertelt: “Het leukste is de combinatie van buiten bezig zijn en achteraf de verhalen uit de grond kunnen vertellen. De essentie van iets kunnen ontdekken is gewoon heel erg leuk.” 

Terug naar het nu 

Nu het proefsleuvenonderzoek is afgerond op P1 en P3, gaan we aan de slag bij de tuin van Croese. Dit wordt de tijdelijke invulling van Beurskwartier tijdens de bouw, ook wel de placemaking genoemd. Hier kan je de eerste tastbare karakteristieken van Beurskwartier gaan ervaren. Wordt vervolgd!  

Nieuwsbrief aanmelden

Blijf op de hoogte van alles wat er in Beurskwartier gebeurt.

Nieuwsbrief